Trong nhiều năm qua, việc người mới lái xe đạp nhầm chân ga thay vì đạp phanh đã khiến nhiều tai nạn xảy ra, cũng không ít trường hợp ngay cả khi có “tài già” ngồi ở ghế phụ hướng dẫn. Việc lái xe cũng không nói hay được bởi đôi khi rủi ro chỉ xẩy ra trong tích tắc.
Bản thân người viết cũng đã hướng dẫn nhiều người vừa nhận bằng lái nnên xin chia sẻ một số kinh nghiệm khi tham gia vào hướng dẫn người mới lái.
Đặc biệt đối với nhiều dòng xe sang đắt tiền thời bây giờ, vị trí phanh dừng khẩn cấp (phanh tay) thường được đưa xuống dưới phía chân trái của người lái hoặc chỉ là các nút nhấn kiểu phanh tay điện tử. Cần điều khiển số ở các dòng xe Đức, xe Mỹ lại đưa lên trên vô-lăng. Điều đó khiến người ngồi hướng dẫn (ngồi bên ghế phụ) khó thao tác nhanh như “giật phanh tay” (trên kiểu bố trí phanh tay truyền thống) hay “đá” cần số về “số mo” (Số N) để làm giảm tốc độ của xe giúp giảm thiểu lực va chạm khi người mới lái nhầm chân ga thành chân phanh.
Việc nhầm chân phanh và chân ga đã khiến chiếc xe bị rơi xuống sông Tô Lịch, Hà Nội
Trong quá trình hướng dẫn người mới tốt nghiệp trường lái xe hoặc đã tốt nghiệp nhưng “giấu bằng lái vào tủ nhiều năm” mới mang ra dùng, tôi thấy rằng, người mới lái đều gặp chung mấy vấn đề sau:
- Họ thường xem ôtô như một vật thể “xa lạ” nên thiếu tự tin khi kiểm soát nó. Không dám đạp ga hay đạp phanh mạnh, không dám đánh vô-lăng một cách tròn trịa, dứt khoát.
- Khi ngồi vào ghế lái, chưa chọn được tư thế lái thích hợp, khoảng cách giữa ghế và vô lăng quá gần khiến việc đánh lái, kiểm soát chân ga, phanh khó khăn hơn.
- Thiếu sự phán đoán, cảm nhận giữa tốc độ với các vật cản thường…
- Bị ảnh hưởng bởi các tiếng động lạ (tiếng quát tháo, còi... ) dễ dẫn đến tình trạng bị luống cuống.
Vì vậy, khi hướng dẫn người mới lái, tôi thường hướng dẫn theo quy trình sau:
Bài 1 - Tập phản xạ thay đổi chân ga - phanh
- Tìm một khu vực trống, không có người tham gia giao thông. Đỗ xe tại 1 vị trí với chế độ số P (hoặc N cũng được). Hướng dẫn người lái chọn được tư thế lái thoải mái, thả lỏng người rồi yêu cầu người lái dùng chân phải điều khiển chân ga theo từng hiệu lệnh: tăng ga đều và nhẹ, thốc ga (tăng ga nhanh)... để giúp người mới lái có cảm giác về điều khiển chân ga.
Nên chọn khu vực vắng, không có người, phương tiện giao thông qua lại để thực hành.
- Sau đó, dùng duy nhất chân phải thay đổi chân ga (thực tế tôi đã gặp nhiều bạn nhảy lên xe số tự động là chân trái đạp phanh, chân phải đạp ga, cách điều khiển này là sai và cực kỳ nguy hiểm). Phanh theo hiệu lệnh: ga, phanh... ga-ga, phanh, ga... lúc đầu nhịp đều, sau tăng nhanh tốc độ khẩu lệnh và các nhịp bất ngờ. Bài tập này giúp người mới lái phản xạ nhanh với việc điều khiển chân ga, chân phanh.
Bài 2 - Bài tập tăng tốc và phanh trên đường thẳng
- Tiếp theo, tôi yêu cầu người mới lái điều khiển xe chậm chậm và chỉ cho họ thói quen khi di chuyển chậm thì luôn đặt chân phải lên bàn đạp phanh. Vì xe số tự động sẽ “tự bò” với tốc độ khoảng 15-20km/h khi người lái không tác động vào bàn đạp ga. Mục đích thói quen này giúp người lái kiểm soát xe khi qua đám đông, ngõ nhỏ an toàn hơn và lỡ có luống cuống thì cũng đạp vào bàn đạp phanh, giúp giảm thiểu rủi ro.
- Khi đã quen với việc điều khiển xe tốc độ chậm, tôi yêu cầu người mới lái làm quen với sự thay đổi tốc độ đột ngột của xe. Người lái sẽ nghe theo lệnh tôi theo các chế độ điều khiển như: tăng tốc dần đều rồi rà phanh đến khi xe dừng hẳn; tăng tốc nhanh (đạp ga mạnh) lên tốc độ 60-80km/h rồi đạp phanh “sát sàn”. Mục đích là để người lái không sợ tiếng lốp miết “ken két” trên mặt đường. Cứ như vậy, thực hành đến khi người lái quen với việc ga, phanh thành thạo
Bài 3 – Đánh lái và điều khiển xe zig-zắc
- Khi người lái cảm thấy thoải mái và tự tin với chân ga, phanh sau 2 bài tập đầu, tôi yêu cầu người mới lái điều khiển xe đi theo đường zig-zắc với tốc độ chậm khoảng 20km/h và tăng dần lên chút nếu đánh giá được người lái tự tin. Tất nhiên, bài tập này được thực hành trên đường thẳng, đủ rộng và không có người lưu hành.
- Cuối cùng, tôi yêu cầu tự tay người lái điều khiển xe liên tục cua trái, phải... và hướng dẫn người thực hành luôn bật xi-nhan, quan sát gương hậu trước khi đánh lái.
Trên đây chỉ là những kinh nghiệm cá nhân tôi tự đúc rút ra và thật may mắn là các anh chị, bạn bè tôi hướng dẫn đều thành thạo và tự tin cầm lái.
